سیاست

این وب نوشت برای انتشار اندیشه های سیاسی یک جوینده حقیقت در عرصه سیاست ایجاد شده است. امید است، با نقدها و نظرات راهگشای خود در بهتر شدن آن سهیم باشید.

سیاست

این وب نوشت برای انتشار اندیشه های سیاسی یک جوینده حقیقت در عرصه سیاست ایجاد شده است. امید است، با نقدها و نظرات راهگشای خود در بهتر شدن آن سهیم باشید.

مقایسه­ ی مفهوم "عدالت اجتماعی" در نظریات سکولار با نظریه­ ی ­اسلامی

مسعود کریمی بیرانوند

 

منتشر شده در مجموعه مقالات دومین همایش ملی الگوی اسلامی - ایرانی- جلد اول: کمیسیون تخصصی مبانی و روش

 

چکیده

  این مقاله در پی آنست تا نشان دهد؛ علی­رغم اتفاق نظر اولیه دیدگاه­های اسلامی و سکولار درباره­ی لزوم تحقّق و اجرای "عدالت" به عنوان یکی از مهمترین اهداف و کارویژه­های حکومت، تفاوت­های چشمگیر و ریشه­داری پیرامون اصول و محتوای مفهوم "عدالت" بین این دو دیدگاه وجود دارد که ریشه در مبانی هستی­شناسی و شناخت­شناسی حاکم بر آنها دارد. لذا ابتدا به توضیح مبانی مذکور در یک جدول و تحت پنج شاخصه پرداخته و در ادامه ویژگی­ها و تفاسیر "عدالت" در هریک از دو دیدگاه سکولار و اسلامی بر اساس این بنیادهای فکری-فرهنگی تشریح و مقایسه می­شود. 

کلیدواژه ها: عدالت، سکولاریسم، اسلام

   مقدمه

  تاسیس حکومتی مبتنی بر اسلام در ایران بعد از انقلاب اسلامی، سوالات مختلفی را در مورد تفاوت­ها و جهت­گیری­های حکومت­دینی با حکومت­های غیردینی و سکولار در بین اندیشمندان مسلمان موجب گردید و از­جمله این سوال مطرح شد که "عدالت" به عنوان یکی از مهمترین اهداف حکومتی و مسائل اجتماعی چه تفاوت ماهوی در دو تفکر مذکور دارد؟ پاسخ به این سوال مهم می­تواند در تعیین جهت گیری­ها و الگوسازی مدل­های توسعه در حکومت­های دینی بسیار راهگشا باشد.

در پاسخ به این گونه سوالات، طیفی از نظرات و ایده­ها را می­توان مشاهده کرد. در یک سر طیف، کسانی هستند که اساساً هیچ نوعی اشتراک و شباهتی بین ارزش­ها و اهداف سکولار و اسلامی نمی­بینند و ناگزیر مقایسه میان این دو را نیز نوعی قیاس مع الفارغ و ناضرور می­شمارند. در آن سوی طیف نیز صرف­نظر از جریانات فکری و اجتماعی که از همان ابتدا دیانت را امری جدا از سیاست و اجتماع معرفی نموده و معتقدند پسوند "اسلامی" در اصطلاحاتی چون "عدالت اسلامی" قیدی زائد و نامفهوم است و لذا کوشیده­اند، تفسیری از حکومت اسلامی ارائه دهند که در مسائل مهمی چون "عدالت" تفاوتی با دیگر حکومت­ها و از جمله حکومت سکولار ندارد و شأن "اسلامیت" در آن به اموری هم چون ارزش­های کلی و جهان شمول، حوزه­ی خصوصی و یا حداکثر جامعه­ی مدنی، رسومات و آداب فرهنگی برمی­گردد، وگرنه بن مایه و غایت این دو نوع یکی است.

برای بارگیری مقاله اینجا را کلیک کنید.


[1] -سروش، عبدالکریم: مدارا و مدیریت: 370 ـ373، و نیز همو: «حکومت دینى، اندیشه دینى.» روزنامه ایران، 1/6/ 79

[2] - این مدل برخاسته از روش افتراق جان استوارت میل است که تفاوت در دو معلول یا مبیِّن را نتیجه تفاوتها در علل یا مبِّن های آنها می داند. برای توضیح بیشتر رجوع شود به دانیل لیتل،1386:۳۷

  • مسعود کریمی بیرانوند

اتحاد اسلامی

سکولاریسم

عدالت

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی