تفاوت شناسی اهداف حکومت های سکولار و حکومت اسلامی
تفاوت شناسی اهداف حکومت های سکولار و حکومت اسلامی
یحیی فوزی
مسعود کریمی بیرانوند
منبع: علوم سیاسی باقرالعلوم پاییز 1389 شماره 51
چکیده:
.این مقاله در پی تشخیص و تبیین تفاوتهای بین اهداف حکومت های سکولار با حکومت اسلامی با سه رویکرد توصیفی، تعلیلی و تفسیری است. و به این سوال پاسخ دهد که :این نوع حکومتها چه تفاوت ماهوی در اهداف با حکومتهای دیگر دارند ؟ نویسنده تلاش می کند تا این فرضیه را اثبات کند که این دو نوع حکومت علیرغم اشتراکاتی ظاهری در اهداف ، نه تنها هدف-یا اهداف- اختصاصی دارند، بلکه در زمینه تفسیر، تعبیر و تنقیح اهداف مشترک نیز دارای اختلافات مهمی می باشند که ریشه در ساختارهای اندیشه ای و انگیزه ای فرهنگ و تمدن حاکم بر آنها دارد.
کلید واژه ها : حکومت های سکولار ، حکومت اسلامی،اهداف حکومت
طرح بحث
تاسیس حکومتی مبتنی بر اسلام در ایران بعد از انقلاب اسلامی ،سوالات مختلفی را در مورد تفاوتها و جهت گیریهای حکومت دینی با حکومت های غیر دینی و سکولار در بین اندیشمندان مسلمان موجب گردید و این سوال مطرح شد که این نوع حکومتها چه تفاوت ماهوی در اهداف با حکومتهای دیگر دارند ؟ پاسخ به این سوال مهم می تواند در تعیین جهت گیریها و الگوسازی مدل های توسعه در حکومت های دینی بسیار راهگشا باشد.
در پاسخ به این سوال مهم، طیفی از نظرات و ایده ها را می توان مشاهده کرد . در یک سر طیف، کسانی هستند که اساساً هیچ نوعی اشتراک و شباهتی بین حکومت های سکولار و اسلامی و در نتیجه میان اهدافشان، نمی بینند و ناگزیر مقایسه میان این دو را نیز نوعی قیاس مع الفارغ و ناضرور می شمارند. در آن سوی طیف نیز صرف نظر از جریانات فکری و اجتماعی که از همان ابتدا دیانت را امری جدا از سیاست و حکومت معرفی نموده و معتقدند پسوند "اسلامی" در عنوان "حکومت اسلامی" قیدی زائد و نامفهوم است و لذا اهداف همه ی حکومت ها را- همانند ماهیت و ساختارشان سکولار و- یکسان می دانند، کسانی نیز کوشیده اند، تفسیری از حکومت اسلامی ارائه دهند که در مسائل مهمی چون "اهداف حکومت" تفاوتی با دیگر حکومت ها و از جمله حکومت سکولار ندارد و شأن "اسلامیت" در آن به اموری هم چون ارزش های کلی و جهان شمول، حوزه ی خصوصی و یا حداکثر جامعه ی مدنی، رسومات و آداب فرهنگی برمی گردد، وگرنه بن مایه و غایت این دو نوع حکومت یکی است.
در مقابل این گونه ایده ها این مقاله در پاسخ به این سوال که "اهداف حکومت های سکولار با حکومت اسلامی چه تفاوت هایی دارد؟ "تلاش می کند تا این فرضیه را اثبات کند که این دو نوع حکومت علیرغم اشتراکاتی ظاهری در اهداف ، نه تنها هدف-یا اهداف- اختصاصی دارند، بلکه در زمینه تفسیر، تعبیر و تنقیح اهداف مشترک نیز دارای اختلافات مهمی می باشند که ریشه در ساختارهای اندیشه ای و انگیزه ای فرهنگ و تمدن حاکم بر آنها دارد.
