چارچوبی برای فهم راهبردهای امام خامنه ای در مقابله با روشهای دشمنان
مسعود کریمی بیرانوند
«کالین های»، سیاست شناس سرآمد انگلیسی در فصل پنجم کتاب «درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی» به بحث شکاف و اختلاف بر سر مفهوم بندی قدرت می پردازد. هر چند بحث وی فنی و پیچیده است، اما سعی می کنیم ماحصل آن را ه صورت ساده بیان کنیم تا چارچوبی برای فهم «روش شناسی دشمنی» استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا از سویی و «راهبردشناسی مقاومت» رهبر فرزانه انقلاب؛ امام خامنه ای از سوی دیگر فراهم گردد.
از دید کالین های، تمامی نظرات دانشمندان راجع به مفهوم قدرت سیاسی را میتوان در چهار وجه خلاصه نمود:
..............................................
اول) قدرت ابزاری است که با آن میشود تصمیمات خود را به دیگران علیرغم میلشان تحمیل نمود. مهمترین نمود این نوع قدرت، خشونت و تهدید است. استعمارگران سالیان متمادی با تهدید و اشغال، مناطق مختلف دنیا را درنودیده و ثروت و عزتشان را به یغما برده اند. کشور عزیز ایران نیز در این سالیان اولتیماتوم و جنگهای روسیه، اشغال کامل توسط روسیه و انگلستان در جنگ جهانی اول، کودتای 3 اسفند 1299 قزاقها و رضاخان، اشغال کامل توسط آمریکا، انگلستان و شوروی در جنگ جهانی دوم ، کودتای 28 مرداد 1332 با طراحی CIA و MI6، سرکوبی جنبشهای مردمی مثل قیام جنگل، قیام مسجد گوهرشاد، قیام تنگستانی-ها، نهضت ملی شدن صنعت نفت، قیام 15 خرداد و تظاهرات و اعتراضات مردم به رژیم ناکارآمد و وابسته پهلوی، کودتای نافرجام پایگاه شهید نوژه، عملیات پنجه عقاب در طبس، جنگ هشت ساله عراق و منافقین با جمهوری اسلامی ایران را از سر گذرانده است. امروزه نیز خطر اعمال خشونت آمیز از سوی استکبار به رهبری آمریکا به صورت بالقوه کاملاً وجود دارد، اما در اثر استقامت مردم عزیز ایران و سیاست ورزی و هدایت هوشمندانه و شجاعانه رهبران انقلاب اسلامی، فعلاً احتمال چنین جسارتی از سوی دشمنان نمی رود. به تعبیر امام خامنه ای؛ «دوران بزن در رو تمام شده است» و گزینه حمله نظامی فعلاً منتفی است.
..............................................
دوم) کالین های وجه دوم قدرت را «تنظیم دستور کار» میداند که ظاهری ملایم اما زیرکانه تر دارد. بنا به این استراتژی، قدرتمندان سعی می کنند با طراحی و کاربست مقررات و سیستمهایی قربانیان را با پای خود و ظاهری قانونی به مسلخ بکشانند. یکی از مقدمات این کار میتواند تطمیع و نفوذ در بین خودی ها هم باشد. قراردادهای ننگینی چون رویترز، تنباکو، دارسی و کاپیتولاسیون و نیز مشارکت در کنوانسیون ها و سازمانهایی چون جامعه ملل، سازمان ملل متحد و سنتو نمونه هایی از در دام افتادن کشورمان در این سیستمهای توطئه آمیز است. انتقادات گسترده آیت الله خامنه ای به ساختار و رفتار شورای امنیت سازمان ملل در سخنرانی که سال 1367 در صحن عمومی سازمان ملل متحد داشتند، عمق روشن بینی ایشان را از زمان جوانی نشان می دهد. ردّیه های ضمنی و گاه آشکار ایشان بر قراردادهایی چون برجام و کنوانسیون هایی چون FATF همگی دال بر پی بردن به این شیوه مرموزانه دشمنی دشمنان است.
..............................................
سوم) وجه سوم قدرت را کالین های «شکل گیری ترجیحات» معرفی می کند. به این ترتیب سعی می شود تا باورها، خواسته ها و انگیزه های طرف مقابل طوری ساخته و پرداخته شود که بدون این که خود متوجه شود در جهت منافع و مطامع اصحاب قدرت باشد، همان چیزی که جوزف نای آن را «قدرت نرم» مینامد. خودباختگی و غربزدگی منورالفکران عهد قاجار و روشنفکران عهد پهلوی، لژهای فراماسونری، مقابله با سنن دینی و بومی (مثل کشف حجاب) و ترویج سبک زندگی غربی، کاباره ها، سینماها، دانشگاهها، انجمنها و جشنهای بی تناسب و بلکه مضر به حال کشور نمونه هایی چند از این هجوم ناجوانمردانه بوده است. رهبر هشیار انقلاب نیز از اوایل دهه هفتاد به بعد، با هشدارهای متعدد به مسئولان دولتی و غیردولتی تحت عناوینی چون تهاجم فرهنگی، جنگ نرم و شبیخون فرهنگی به فاش کردن اسرار دشمنان در این رابطه پرداخته اند.
چهارم) جدیدترین و پیچیده ترین وجه قدرت را کالین های دستاورد تحقیقات پست مدرنیستهایی چون فوکو می-داند. از دید آنها بر خلاف دیدگاه سنتی، قدرت امری عینی و دارای ذات مستقل نیست که بتوان آن را به چنگ آورد و به کار بست، بلکه روابط قدرت به صورت دوطرفه و در تمام روابط انسانی وجود دارد. از این منظر انسانها دائماً در معرض فعل و انفعالات مبتنی بر روابط قدرت قرار دارند تا جایی که رابطه مادر با طفل شیرخواره اش نیز بر مبنای همین کنش و واکنشها تفسیر میشود. خلاصه اینکه قدرت در عین این که امری نسبی و متکثر است، فراگیر و ضرور نیز هست. از آن رهایی نیست و بر آن نقدی نیست. از این منظر انسانها حتی در به ظاهر غیرسیاسی ترین امور (مثلاً کمک به نیازمندان یا فراگیری دانش و حقیقت طلبی) نیز به دنبال مبادله و اعمال قدرت هستند. بدیهی است که نتیجه این نوع نگاه بدبینی و نومیدی مفرطی است که پست مدرنیستها دچار آن هستند. متاسفانه امروزه رگه هایی از این نوع نگرش و شیوه زیستن در بین جوانان و نوجوانان ما نیز دیده میشود که نسبت به آرمانهای انسانی و اسلامی و حتی اصلاح وضع جامعه خود، احساس نومیدی و حتی بی تفاوتی می کنند. تاکیدات مکرر مقام معظم رهبری بر پیشرفتها و دستاوردهای نهضت اسلامی ایران، خوش بینی و امیدواری نسبت به آینده و لزوم میدان داری و تحرک اقشار مختلف جامعه بویژه جوانان حکایت از فهم و تجویز دقیق ایشان برای عبور از این توطئه است.
به امید سرافرازی و موفقیت همه مردم عزیز کشورمان بویژه جوانان مومن انقلابی
